Museum Landgoed

Het portret van Gratia Susanna Clant

Het is heel bijzonder dat Verhildersum schilderijen bezit van de mensen die echt op de borg hebben gewoond. Ze geven het verhaal van Groningen een gezicht. Daarom is het belangrijk dat we er goed voor zorgen, zodat bezoekers er nog heel lang van kunnen genieten. Het portret van Gratia is er slecht aan toe en moet om het te behouden echt worden gerestaureerd. Gratia Susanna is op dit portret afgebeeld als de weduwe van Allard Tjarda van Starkenborgh. Het hele gezin van Gratia en Allard is prachtig uitgedost te zien op het grootste familieportret van Nederland dat in de zaal van borg Verhildersum hangt. 

Volg de restauratie via de updates op film

De restauratie van het portret van Gratia Susanna Clant van Scheltkema Nijenstein (1630-1690) is in april 2020 gestart. Restauratieatelier Marjan de Visser werkte hieraan, samen met Marya Albrecht. Zij hebben een film over de restauratie voor ons opgenomen en nemen u mee in de spannende ontdekkingstocht naar het originele portret dat onder oude vernis en later aangebrachte overschilderingen teruggevonden moet worden. Gratia krijgt dezelfde zorgvuldige behandeling als de door Rembrandt geschilderde Marten en Oopjen, die ook net gerestaureerd zijn. Schrik niet van de beelden, Gratia is inmiddels echt in volle glorie terug. 

Deel 1: start van de restauratie van Gratia 

Deel 2: Spectaculaire ontdekking van de signatuur en het jaartal

In augustus 2020 is bij de afname van vernis en het bekijken van de achterkant van het doek een bijzondere ontdekking gedaan. De naam van de schilder en het jaartal kwamen te voorschijn. Hoe dat in zijn werk ging is te zien in de volgende film.  Daarnaast is extra onderzoek verricht naar de schilder, wie was hij en schilderde hij nog meer borgbewoners? Dat is te lezen in het pdf document met tekst en foto's over de ontdekking van de signatuur van Gratia (pdf).

Deel 3: Het wapen op het portret van Gratia

We zijn weer een stap verder in de restauratie van het portret van Gratia Susanna Clant uit de collectie Borg Verhildersum. Dus het is tijd voor een nieuw filmpje daarover.
Het schilderij is helemaal schoongemaakt, alle oude vernis en verflagen van eerdere restauraties zijn verwijderd. Gratia zag er kaal uit. De restaurators Marjan de Visser en Maya Albrecht zijn nu al maanden bezig met het retoucheren van het schilderij. Ze brengen beetje bij beetje de verf weer aan op een manier die zo goed mogelijk recht doet aan het origineel. Ze gebruiken daarbij ook afbeeldingen uit andere schilderijen, zoals van Gratia toen ze een meisje was. Naar verwachting is het werk rond Kerstmis klaar.

Intussen is er onderzoek gedaan naar het wapen dat te zien is op het schilderij; het staat links boven.
De vraag is of het wapen er direct op is geschilderd door Hendrick ten Oever in 1683 – eerder werden de naam van de schilder en het jaartal ontdekt - of is het pas later aangebracht?

Lezing over de restauratie van Gratia

Online lezing door Marjan de Visser in het kader van de Maand van de Groninger Geschiedenis.
Op 18 oktober 2020 in Ons Schathoes.

Marjan de Visser vertelt over ontdekkingen bij de restauratie van Gratia: de naam van de portretschilder, het jaartal, de restauratiegeschiedenis van het portret. En over de schilder Hendrick ten Oever. Wie was hij? Welke portretten schilderde naast dat van Gratia?

Meer weten over Verhildersum? Bekijk ons museum online.