Museum Landgoed

 Bekijk hier de online expositie Voortborduren met 75 bijzondere merklappen uit de collectie Verhildersum.

Klik op de foto voor START van de expositie.

Tentoonstelling | Voortborduren, van merklap tot canapé
Borduren is tegenwoordig vaak vrijetijdsbesteding en soms kunst. Vroeger was het voor vrouwen noodzakelijk om te leren handwerken. Wasgoed moest op de gezamenlijke bleek immers wel goed herkenbaar zijn. Om deze vaardigheden te leren, borduurden jonge meisjes merklappen. Borduren uit liefhebberij was alleen weggelegd voor vrouwen uit rijke families.

Museum Landgoed Verhildersum liet in 2021 merklappen en toegepast borduurwerk zien uit eigen collectie. Jan Pieter de Groot achterhaalde met geneaologisch onderzoek wie de maaksters van meer dan 70 merklappen waren. De geborduurde motieven vertellen vaak iets over de achtergrond van de maakster. Uit welk gezin kwam ze? Waar woonde ze? Dat geeft een mooi inkijkje in de geschiedenis. 
Het werk van toen werd gelinkt aan de moderne borduurkunst van Tjitske Dijkstra. 
Zij verzamelt tweedehands borduurschilderijen om ze nieuw leven in te blazen. Ze bekleedt er banken mee en maakt er onder andere jassen, jurken en tassen van. De expositie is op 1 november 2021 gesloten maar blijft online open. Zo blijven ook de merklappen uit de collectie Verhildersum te zien, al liggen ze inmiddels weer veilig in het archief.

Boek | merklappen en hun maaksters
Wilt u helemaal het naadje van de kous weten? Koop dan het boek 'Merklappen en hun maaksters', waarin meer dan zeventig merklappen en hun maaksters uitvoerig in beeld gebracht zijn.
Het boek is te koop in de museumwinkel van Museum Borg Verhildersum en in de webwinkel.

Merklappen specialist en liefhebber Maaike Koornstra beveelt het boek van harte aan. Zij zegt: 

"Het boek Merklappen en hun maaksters is voor merklap liefhebbers een verademing na jaren zonder publicaties op dit gebied. In deze gebonden uitgave zijn merklappen verweven met hun maaksters en afkomst en zijn voor het eerst in een merklap boek ook de boerderijen in beeld gebracht waar de maaksters groot werden. Daarmee is een stuk Groninger verleden in kaart gebracht en als cultuurbehoud vastgelegd voor zowel genealogisch geïnteresseerden als merklap liefhebbers...". 

De uitgave van het boek is mogelijk gemaakt door: Stichting Instandhouding Cultureel Erfgoed in Noordwest Groningen, Rabo Clubsupport, Prins Bernhard Cultuurfonds, Fonds Evert Potjer.
boek bekijken

Bij de afbeeldingen
Hieronder ziet u een hele kleine selectie van de werken en maaksters die in de expositie Voortborduren te zien zijn. Het eerste beeld is de merklap van Eelkjen Willems. Ze maakte hem in 1733. Het is de oudste merklap in de collectie van Verhildersum, waarvan de maakster bekend is geworden door genealogisch onderzoek van Jan Pieter de Groot. Hier kunt u zien waar de maaksters woonden.

Van zwarte merklappen wordt wel gezegd dat het rouwlappen zijn, maar daar passen in dit geval de uitbundige bloemen niet bij. Zwart borduurgaren was kostbaar materiaal.

De symmetrische borduurlap met de papegaaien is in 1863 gemaakt door de dertienjarige Lupke Tonnis Doornbos.

Mogelijk kreeg Wilhelmina Jans Bakker het materiaal voor de letterlap die ze maakte in 1867 van haar oom Auke Jans Zielstra 1820-1902 die wever was in Groningen. 

De veelkleurige letterlap is in 1870 geborduurd door Cornelia Bolhuis, te zien op de foto ernaast. Cornelia was een van de zevenendertig investeerders die op 30 december 1891 de NV Tramweg-Maatschappij Zuidlaren-Groningen hebben opgericht.

De rode schoolmerklap is in 1904 gemaakt door de dertienjarige Willemina Driesman uit Zuidwending. U ziet haar op de laatste foto.