Isotopenonderzoek hout uit waterput: stukje zichtbare geschiedenis van Verhildersum

Jaren geleden vond Hans Kosmeier, de toenmalige technisch beheerder van Verhildersum, een waterput bij de restauratie van de vloer van de kelder van de borg. En dat was nog niet alles, in de met water gevulde put lagen allerlei stenen en een groot stuk van een dikke houten balk. Voor een deel verkoold. Nu is door specialisten van de Rijksuniversiteit Groningen Isotopen onderzoek uitgevoerd naar de ouderdom van het hout. De boom waarvan de balk is gemaakt blijkt afkomstig uit de periode 1350-1400. Daarmee is weer een stukje toegevoegd aan de geschiedenis van Verhildersum. De waterput met daarin - onzichtbaar - nog steeds de half verbrande balk is te zien in de kelder van Borg Verhildersum. Wel liggen er enkele stukken van het uit de put afkomstige eeuwenoude hout. 

De in de put gevonden stenen zijn nu ook te zien. De stenen zijn Middeleeuws. Ze moeten ooit de boog van een Romaans raam en een vensterbank gevormd hebben in de tijd dat de borg nog zijbeuken had.

Verhildersum is minimaal twee keer verwoest

Het waren ruige tijden in het begin van de bestaansgeschiedenis van de Groninger Borgen. Wat later borgen werden, waren in de 13e en 14e eeuw vooral stenen verdedigingstorens tijdens de vele oorlogen. Er werd ook graan opgeslagen; hoog en droog.
Stad en Ommeland lagen regelmatig met elkaar overhoop in de late Middeleeuwen. We weten dat de borg Verhildersum in 1400 en in 1514 is verwoest. Het is niet zo gek dat er dan balken in het pand zaten die zijn gemaakt van bomen die rond 1350 - zijn gekapt.

Wanneer de borg precies gesticht is zouden we graag weten. Tot nu toe is er alleen een document uit 1398 waarin de borg wordt genoemd. Hoe oud zou de waterput zijn waarin we de balk vonden? Hij kan dus al hebben bestaan in 1400.
Bij de ontdekking van de put oordeelde bouwhistoricus Frank van der Waard dat de put van hergebruikte bakstenen is gemaakt. Daardoor is deze put lastig te dateren. Van der Waard is destijds van een mogelijk 15de of 16de eeuwse datering uitgegaan. Dat kan alsnog zo zijn, want het deels verbrande hout zegt niet zoveel over de ouderdom van de put waarin het is gevonden. In elk geval is er weer een stukje geschiedenis zichtbaar geworden.