Analyse van collectiestukken geeft verrassende resultaten

Via Erfgoedpartners kregen we een uitnodiging om objecten aan te melden voor Lab Op Pad, een initiatief van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed(RCE), om hun diensten dichter bij de musea aan te bieden. Het RCE-laboratorium zetelt in Amsterdam en daar kunnen instellingen normaliter ook om objecten te laten analyseren, vragen te stellen over conservering etc. Zie Onderzoek en advies op aanvraag. 

Graanmaatje 

De textielgroep had een flink aantal zwarte ‘rouwsieraden’ en enkele oorijzers aangemeld voor de bijeenkomst in Rijtuigmuseum Nienoord op 24 april j.l. en kreeg ook nog een messing graanmaatje mee van de groep agrarisch/ambachten.
Na aankomst werden de voorwerpen uitgestald en verdeeld over de verschillende experts, die verrast waren over de objecten er snel mee aan het werk gingen. Van het graanmaatje zijn de merktekens beter inbeeld gebracht; Daarmee kunnen collega’s volgens Giel Dees nader onderzoek doen via de provinciale en gemeentelijke archieven.

Rouwsieraden en oorijzers

De zwarte sieraden zijn op samenstelling onderzocht met verschillende technieken: heel sterke vergroting om bijv. houtstructuren te zien en infraroodspectroscopie voor analyse van bijv. kunststoffen. Enkele uitkomsten: de broches, waarvan we dachten, dat ze van hout zijn, bestaan uit eboniet; lijkend op ebbenhout. Dit is sterk gevulkaniseerd rubber, waardoor het niet meer buigzaam is maar wel heel fijn bewerkt kan worden. Ook de dof zwarte armbanden bestaan uit ‘eboniet’. En de glanzend zwarte bijtring, afkomstig van Tine Clevering-Meijer d.d. 1914, blijkt van een soort kunststof – polystyreen- gemaakt te zijn.

Van de vrij recent verworven oorijzers werd de samenstelling achterhaald door middel van Röntgen Fluorescentie Spectroscopie. Die kwam wel overeen met wat wij hadden gedacht door vergelijking met al eerder geschonken objecten, waarvan de samenstelling bekend was. Toch nog verrassend was de uitkomst van de analyse van de stiften aan een verguld koperen oorijzer. Deze blijken van ‘rosé goud’ te zijn, een legering van goud met zilver en koper, waardoor deze kleur ontstaat en het slijtvaster is dan ‘normaal’ 14 karaats goud.

Bericht geschreven door Gerda Jaarsma, werkgroep collectiebeheer textiel

Oorijzer stift

Meetapparaat materiaal van de stift

Merktekens op graanmaatje